MÙA NẮNG NÓNG ĐỀ PHÒNG TAI
BIẾN
Một
người tôi quen biết vừa đột tử do chạy xe dưới trời nắng nóng từ TP/HCM về.
Nhờ ơn trời, may mắn hơn, tôi vượt qua được cơn say nắng cũng từ
TP/ HCM về giữa trưa, đến nay vẫn còn mệt. Xin viết bài này góp phần cảnh báo.
Dưới trời nắng nóng, ánh nắng ( tia cực tím) chiếu trực tiếp vào
đầu và sau gáy có thể làm tổn hại tế bào thần kinh trung ương. Đối phó với nắng
nóng cơ thể tăng tiết mồ hôi, giãn mạch máu ngọai vi, máu tập trung nhiều ở da
giúp cơ thể ổn định thân nhiệt. Khi không còn khả năng điều hòa thân nhiết,
nhiệt độ cơ thể tăng cao gây sốt, choáng, có thể mê sảng.
Cơ thể
mất nước máu không được loãng trở nên đâm đặc nên lưu thông khó khăn, huyết áp
giảm, tim đập nhanh, tim phải làm việc nhiều, ảnh hưởng nghiêm trọng đến người
bệnh tim mạch. Có thể gây thiếu máu não, thiếu máu cơ tim đưa đến nhồi máu cơ
tim hay tai biến mạch máu não.
I/ Cách phòng tránh say nắng:
Nếu phải phơi mình dưới trời nắng nóng cần áp dụng những biện pháp đề
phòng:
1/ Che mình kín
không để ánh nắng (tia cực tím) chiếu trực tiếp vào người. Mang kính râm, mũ
rộng vành, khẩu trang, găng tay,… Không mặc y phục màu sậm hay màu đen hoặc vải
nhựa làm tăng hấp thu nhiệt vào cơ thể.
2/ Nắng nóng cơ
thể toát mồ hôi mất nước. Nên uống bù nước ngay cả khi chưa có cảm giác khát,
uống ít nhưng nhiều lần. Luôn mang theo chai nước, nước khoáng,
nước pha oresol càng tốt. Có trái quít, quả cam trong túi cũng nên.
3/ Khi cảm thấy
triệu chứng bất thường: mệt, nhịp tim nhanh, hoa mắt, chóng mặt, cần nhanh
chóng tìm chổ râm mát nghỉ ngơi, nới lỏng quần áo, lau mát, uống
nước . Nếu sốt uồng ngay paracetamol. Không được cạo gió.
4/ Nếu triệu
chứng trên không thuyên giảm nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất.
5/ Ở nhà quá
nóng, phải tìm cách giảm nhiệt độ: mở cửa cho thông thoáng, rưới nước lên mái
tôn, phun sương, quạt. Mặc đồ nhẹ thoáng, lau mát hoặc tắm, uống đủ nước.
Một kinh nghiệm của người công nhân thu họach mía trên cánh đồng
chống lại nắng chói chang. Họ mặc đồ rất dày che kín thân thể, nón rộng vành,
khăn choàng quấn kín đầu cổ. Mồ hôi thấm ướt lớp áo bên trong có tác dụng làm
mát, điều hòa nhiệt độ xung quanh cơ thể, giảm được toát mồ hôi, nhờ vậy họ có
thể lao động trong môi trường nắng nóng thường xuyên.
II/ Đối với người mắc bệnh tim - mạch ( huyết áp, bệnh tim) hay
tiểu đường:
Nắng nóng tăng nguy cơ bị tai
biến, phải hết sức cẩn trọng:
1/ Tốt nhất
không ra ngoài vào giờ cao điểm nắng nóng: từ 10giờ - 15giờ . Ở trong nhà nên
giữ nhiệt độ không cao quá.
Nếu
bất đắc dĩ phải ra ngoài trời nóng nên áp dụng biện pháp chóng say nắng như trên . Người bệnh tim mạch cũng cần phải:
2/ Kiểm tra
huyết áp, nhịp tim: nếu HA cao, nhịp tim nhanh, cảm thấy không khỏe tuyệt đối
không ra ngoài.
3/ luôn mang
theo thuốc tim mạch. Khi thấy vài biểu hiện khác thường phải vào chổ râm mát
nghỉ ngơi, không được gắng sức đi tiếp. Chính bản thân tự quyết định nên uống
thuốc tim mạch hay không.
4/ Luôn giữ biên
độ nhiệt độ cơ thể không dao động quá cao, tránh co giãn mạch máu đột ngột có
thể gây tai biến. Khi nóng bức mạch máu giãn ra, khi lạnh mạch máu co lại. (
Uống rượu bia cũng làm mạch máu giãn ).
- Khi tắm nên thắm nước
từ từ, từ chân lên đầu, không nên xối nước ào ào dù quá nóng.
- Đi
ngoài nắng nóng không vào nơi phòng lạnh ngay.
- Không dùng quạt máy
tốc độ cao hướng trực tiếp vào cơ thể trong thời gian dài
.
5/ Khi thay đổi
tư thế từ nằm sang đứng dậy bước đi cần 3 lần chậm nữa phút:
Đang nằm không ngồi bật dậy
ngay, ngồi rồi không đứng dậy ngay, đứng dậy không bước đi ngay
. Mỗi giai đọan cần dành khoảng nữa
phút vận động nhẹ, cử động tay chân . ..
Những điều nêu
trên người bệnh tim mạch hay tiểu đường nên luôn tuân thủ nghiêm nhặt không chỉ
đợi khi trời nắng nóng.
Người mắc bệnh về
hô hấp, hoặc đang bệnh cơ thể suy yếu cũng không nên ở ngoài trời nắng nóng.
Điều căn
bản nhất cần rèn luyện cơ thể khỏe mạnh, tập thích nghi dần với mội trường sống
khắc nghiệt. Cố gắng vượt qua tình trạng nắng không ưa mưa không chịu, ghét gió
kỵ mù sương. Ăn uống đủ dinh dưỡng, hạn chế rượu bia thuốc lá. Vận động thể
dục thể thao vừa sức mỗi ngày. Ngủ đủ giấc. Giữ tinh thần an nhiên. Nếu mắc
bệnh mãn tính tim mạch, tiểu đường, cần khám bệnh định kỳ, uống thuốc mỗi ngày
cho các chỉ số huyết áp, nhịp tim, đường huyết, lipit-máu, ... được bình ổn.
Nếu
tập được thiền rất tốt: nâng cao được sức đề kháng, tăng sức
chịu đựng cơ thể, góp phần ổn định huyết áp, nhịp tim, đường huyết
./.
Phương Danh
Mời tham khảo thêm
:
